-= روز عرفه - عید قربان =-

باسلام

با امید قبولی طاعات و عبادات همه دوستان در روز عرفه، عید قربان بر شما دوست عزیز مبارک...

---

سدره نشین

ای از بر سدره شاهراهت                                   وی قبه عرش تکیه گاهت

ای طاق نهم ، رواق بالا                                      بشکسته زگوشه کلاهت

هم عقل دویده در رکابت                                     هم شرع خزیده در پناهت

وین چرخ کبود ژنده دلقی                                    در گردن پیر خانقاهت

مه طاسک گردن سمندت                                   شب طره پرچم سیاهت

چرخ ارچه رفیع خاک پایت                                   عقل ارچه بزرگ طفل راهت

جبریل مقیم آستانت                                         افلاک حریم بارگاهت

خورده است خدا زروی تعظیم                              سوگند به روی همچوماهت

ایزد که رقیب جان ، خرد کرد                               نام تو ردیف نام خود کرد

جمال الدین عبدالرزاق

برای دریافت کامل این ترکیب بند اینجا کلیک کنید...

---

جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی

 

محمد بن عبدالرزاق اصفهانی (اسپهانی) ملقب به جمال الدین از چامه سرایان (شعرای) قرن ششم هجری است. او در خانواده ای پیشه ور زاده شد. پدران او اصلا زرگر بودند و جزو طبقه فضلا محسوب نمی شدند. بنا بر گفته عوفی در لباب الالباب، محمد نیز ابتدا به شغل زرگری مشغول بوده و در اشعار خود به هنر زرگری و نقشبندی نیز اشاره کرده است:

تا چو من باشند ابر و باد دایم در دو فصل          در ربیع این نقشبندی، در خزان آن زرگری

پس از چندی از دکان رخت به مدرسه کشید و به شاعری و دانش اندوزی پرداخت. جمال الدین بیشتر عمر خود را در اصفهان گذرانده و گویا در طلب روزی به آذربایجان و مازندران هم سفر کرده است. او چهار فرزند داشت که یکی از آنان- خلاق المعانی کمال الدین اسماعیل- شاعر مشهور و نام آوری است.

اشعار جمال الدین، حاوی مدح و حکمت است و زبانی ساده و روان دارد. مضامین شعری او لطیف و دلکش است و آثار تکلف در آن کمتر به چشم می خورد. در قصیده به سنایی و انوری نظر دارد ولی در حد تقلیدی صرف باقی مانده و به پایه هیچ یک از این دو نرسیده است. غزلیات او اما بهترین های عصر او است. معانی لطیف و الفاظ دلاویز را در بر دارد و زیبایی آن تا بدان حد است که شیخ اجل را یادآور می شود. ولی چون سیر تکاملی غزل در دوره جمال الدین به اوج خویش نرسیده بود، یکدستی غزلیات سعدی را دارا نیست ولی در هر حال غزل او مورد توجه سعدی قرار گرفته است.

در شعر او- چنانکه از روزگارش برمی آید- تاثیر علوم دینی و فلسفی مشهود بوده ولی خود او شخصا به علوم فلسفی، اعتقادی نداشته است. در جایی می گوید:

ره به قرآن است، کم بخوان قصه یونانیان        اصل اخبارست، مشنو قصه اسفندیار

یا :

چند خواهی سود در مطموره کون و فساد؟        یک رهی برنه قدم بر بام این نیلی حصار

تا ببینی صورت هر چیز را چونانکه هست       تا تو بشناسی سر از دستار و گوش از گوشوار

به همین دلیل، برخی مضامین اشعارش پایه متین ندارد و وجهه استدلالی آن سست و نااستوار است.

جمال الدین، در زهد و ترک دنیا سخن بسیار گفته است ولی از سخن او پیداست که برخلاف عرفا و فلاسفه- که ترک مادیات و دنیا را پیشه خود می کنند- منظور او صرف توجه به عبادات و جمع آوری پاداش برای آخرت بوده است نه ترک علائق مادی. از طرفی، از اشعار او این گونه به نظر می رسد که شاعر همه عمر خود را به زهد و ترک علائق نپرداخته، بلکه قسمتی از زندگی خویش را به مدح و دریافت صله از پادشاهان گذرانده است. بنابراین چنین به نظر می رسد که یا در آخر عمر متحول شده و یا از روی تصنع و بدون هیچ اعتقادی، این معانی را در اشعارش آورده است.

بیشتر مدایح او برای دو خاندان بزرگ اصفهان یعنی "آل خجند" و "آل صاعد" سروده شده است.

از شعرای معاصر او می توان انوری ابیوردی، خاقانی شروانی و رشیدالدین وطواط را نام برد.

وفات جمال الدین را برخی به سال 588 و برخی دیگر 600 ه‍.ق. می دانند

** یلدا **

درازی شب یلدا و کوچه ای جلفا                     سرهمش بکنی تازه نصفی، زلفی، یار منس

یلدا طولانی‌ترین شب‌های سال و آغاز انقلاب شتوی است که پس از آن آفتاب از برج قوس به برج جدی تحویل می‌شود و روزها اندک اندک بلندتر می‌شود. این طولانی‌ترین شب سال در نظر ایرانیان نحس بود. زیرا علاوه بر سرمای سخت زمستانی در این شب دیرنده، حمله اهریمن تاریکی ادامه می‌یافت. برای دفع نحوست، ایرانیان تا باز آمدن خورشید به دور آتش شادی می‌کردند و خوان می‌گستردند و میزد (mayazd = نذر یا ولیمه غیر مایع مانند گوشت و نان و...) نثار می‌کردند که بازمانده این رسم هنوز بر جای است.

یلدا

ایرانیان باستان برای آنکه شب یلدا را به رغم اهریمن بدکنش به خوشی بگذرانند، آخرین بازمانده‌های میوه‌های پاییزی را جمع کرده، بر خوان می‌نهادند و گاه تا صبح، شب‌زنده‌داری می‌کردند؛ در واقع، این میزد و فدیه را نثار اورمزد می‌کردند. این خوان میوه، در واقع، شگون داشت و زمستان را پربرکت می‌کرد. مراسم شب چله که هنوز در بسیاری از نقاط ایران پابرجاست، یادگار این رسم کهن است.

یلدا، چنانکه اغلب فرهنگ‌ها آورده‌اند، ماخوذ از سریانی به معنی میلاد عربی است؛ و چون شب یلدا را با میلاد مسیح تطبیق می‌کرده‌اند، از این‌رو، بدین نام خوانده شده است. چون ایرانیان این شب را شب تولد میترا (مهر) می‌دانستند، آن را با تلفظ سریانیش پذیرفتند و در واقع، یلدا با نوئل (Noël) اروپایی که در 25 دسامبر تثبیت شده، معادل است. بنابراین، نوئل اروپایی‌ همان شب یلدا یا شب چله ایرانی است.

مراسم تولد میترا به عنوان یک روز مقدس با آیین مهری به اروپا رفت. تا آن زمان جشن تولد و تعمید مسیح روز ششم ژانویه گرفته می‌شد. پس از آن که مسیحیت نفوذ یافت و بسیاری از آداب و رسوم مهری در آن جذب شد، میلاد مهر _ که به اعتقاد مهرپرستان نجات دهنده بشریت در آخر‌الزمان خواهد بود _ به مسیح منتسب شد و با گسترش مسیحیت در شرق مجددا به ایران بازگشت و شب یلدا نامیده شد.

ایرانیان قدیم معتقد بودند که قارون به شکل هیزم‌شکنی شب به در خانه‌ها می‌آید و هیزم به آنها می‌دهد که این هیزم‌ها به شمش طلا تبدیل می‌شود. بنابراین تا صبح بیدار می‌مانند. این مراسم یادآور بابانوئل در کریسمس است و می‌رساند که یلدای ایرانی و کریسمس از یک مایه سرچشمه گرفته است.

یلدا شب تولد خورشید است. از این شب است که خورشید روزی یک دقیقه بیشتر می‌پاید. روزی یک دقیقه بزرگ‌تر می‌شود. روزی یک دقیقه بیشتر می‌تابد. قربانی یلدا هندوانه است، سوگولی‌اش انار. یلدا که برسد حتما شب «واترقیا» گذشته است. در آن همه انارها به یک‌باره می‌رسند. اکنون باید انارها را چید، دانه‌دانه کرد، بویید و خورد. یاقوت‌های انار است که یلدا را سرخ می‌کند.

انار میوه عشق
 

انار، میوه سرخ، میوه گرم، میوه یلدا، میوه شب‌های پاییزی و میوه عشق ایرانی است. می‌شود میوه و شکوفه‌اش را همزمان به روی درختش دید.

در ادبیات فارسی شعرا زلف یار و همچنین روز هجران را از حیث سیاهی و درازی به شب یلدا تشبیه می‌کنند و از اشعار برخی مانند معزی و سنایی نیز رابطه بین مسیح و یلدا درک می‌شود.

به صاحب دولتی پیوند اگر نامی همی جویی

که از یک چاکری عیسی چنان معروف شد یلدا

(سنایی)

ایزد دادار مهر و کین تو گویی از شب قدر آفرید و از شب یلدا

زانکه به مهرت بود تقرب مومن زانکه به کینت بود تفاخر ترسا

(معزی)

روز رویش چو بر انداخت نقاب شب زلف

گفتی از روز قیامت شب یلدا برخاست

(سعدی)

صحبت حکام، ظلمت شب یلداست

نور ز خورشید جوی، بو که برآید

(حافظ)

منابع:

1. یاحقی، محمدجعفر، فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی، انتشارات سروش، تهران، 1375.

2. بیرونی، ابوریحان، آثارالباقیه، ترجمه اکبر دانا سرشت، تهران، 1331.

-= بزرگداشت استاد جلال تاج اصفهانی =-

باسلام

امروز 13 آذر 25مین سالگرد درگذشت استاد جلال تاج اصفهانی پایه گذار مکتب آواز اصفهان و مرد اخلاق در هنر اصفهان و ایران بود

به همین مناسبت مراسم گرامی داشتی در تکیه سید العراقین در تخت فولاد اصفهان با حضور اساتید بزرگ و علاقه مندان این استاد بزرگ با صورت پرشکوه برگزار شد.

طی این مراسم استادان بزرگ آواز از جمله استاد شاهزیدی به سخنرانی پرداختند و از سجایای اخلاقی و هنری استاد تعریف و تمجید نمودند.

معرفی کامل استاد جلال تاج اصفهانی

در زیر تصاویری از این مراسم می بیند.

برای مشاهده تصویرها در انداز اصلی روی عکس ها کلیک کنید.

 یادش گرامی

-= تصنیف اصفهان - علیرضا افتخاری =-

به مناسبت روز بزرگداشت اصفهان

 تصنیف اصفهان - علیرضا افتخاری

-= ۱ آذر - روز اصفهان گرامی باد =-

اصفهان

روزت مبارک

1 آذر روز اصفهان

طالع سعد سپاهان آذر است                    شاخص نقشش ، سرای قیصر است

   

شاردن گردشگر نامور فرانسوی که در اواخر حکومت شاه عباس دوم و حکومت شاه سلیمان صفوی از اصفهان دیدن کرده در سفرنامه اش آن جا که در باره قلعه تبرک از آثار دوره دیلمی اصفهان سخن می گوید ، می نویسد:

سر در قلعه طبرک به یکی از صور فلکی منطقه البروج که اصفهان به طالع آن بنا گردیده منقوش است.

تصویر برج قوس ( آذر ماه ) به عنوان نگاره ای با مفاهیم متعالی عبارت است از صورت و نیم تنه مردی تیر انداز با تنه ببر و دم اژدها سر که دهان این اژدها به سوی تیر انداز گشوده شده است و حلقوم او آماج تیری است که از کمان تیر انداز خارج می شود . برخی این تصویر را به نمادی از مبارزه انسان با نفس خویش تعبیر کرده اند و برخی نیز آن را به احداث باروی امنیتی اصفهان و مبارزه با دشمن خارجی منسوب می دانند. پژوهشگران معتقدند که در جهان باستان هنگامی که شهری دیواره محافظش تکمیل می شد ، هر زمان که آخرین دروازه برآن نصب می گردید و در واقع امنیت شهر تضمین می شد ، مقارن با هر ماهی از سال که بود آن ماه را به عنوان زایچه آن شهر قلمداد می نمودند. لذا این خود مبین میزان اهمیت امنیت در جهان باستان بوده که تامین امنیت یک مکان معادل با زایش و تولد دوباره آن به شمار می رفته است.

   

اصفهان شناس نامدار معاصر دکتر لطف اله هنرفر نیز در کتاب خود ( آشنایی با شهر تاریخی اصفهان ) و می نویسد :

تصویر این صورت فلکی که زایچه اصفهان است در سر بازاری با آن عظمت ، داستانی زیبا و دل انگیز است و این نقش تاریخی می تواند همواره نشانه مخصوص شناسایی این شهر افسانه ای دنیا باشد

شاعر اصفهانی ، کمال الدین اسماعیل معروف به خلاق المعانی ( وفات ۶۳۵ ق(  نیز در سروده ای به اتابک سعد زنگی درباره زایچه اصفهان گفته است :

تا بر و موکب منصور تو را رهگذر است                            همه سرمه است همه خاک سپاهان یک سر

برج قوس است سپاهان را طالع در اصل                                    زیبد ار مشتری اش آمد سعد اکبر

.:‌ مرحوم استاد بسطامی‌:.

دیدمت  در  حریری ز مهتاب سرد و خاموش خفته بودی

یادم  آمد  که در صبح دیدار از غروبی چنین گفته بودی

در دو چشمم طلوعی نهانی چون ستاره می دمیدی

درشب بهت ویرانی من قصه های مرا از سرشوق می شنیدی

بی شکیبم بی قرارم  سر به پای جنون می گذارم

بی شکیبم بی قرارم  دل به  دریای تو  می سپارم

در بهاری که بی تو خزان شد باورم شد دگر نیستی تو

خود نگفتی که من هم  بدانم  کیستی تو چیستی تو

* چندخوردی چرب و شیرین از طعام *

به مناسبت ماه رمضان

مثنوی افشاری (معروف به چرب و شیرین) – محمد رضا شجریان

بشنوید

ایـن دهـان بستی دهانی باز شد

تـا خورنــدی لقمـه هـای راز شــد

لب فرو بنــد از طعــام و از شــراب

سـوی خـوان آسمانی کـن شتاب

گـر تـو ایـن انبان ز نان خالی کنی

پــر ز گـوهــرهـای اجــلالـی کنـی

طفل جان از شیـر شیطان باز کن

بـعـــد از آنــش با ملــک انبـاز کن

چندخوردی چرب و شیرین از طعام

امتحــان کـن چنــد روزی در صیــام

چند شب‎ها خــواب را گشـتی اسیر
یـک شبـی بیـدار باش، دولت بگیــــر

.: فرا رسیدن ماه رمضان مبارک :.

پیشاپیش فرا رسیدن ماه مبارک رمضان را تبریک میگم

.: مناره چهل دختران :.

قدیمی ترین مناره تاریخ دار اصفهان :

.: عید مبعث پیامبر اسلام مبـارک باد :.

درود بر رحمت عالمیان وصفوت آدمیان

بلغ العلی بکماله

کشف الدجی بجماله

حسنت جمیع خصاله

صـــلو علیه وآله

با سلام

ضمن عرض تبریک به مناسبت عید بزرگ مسلمین، عید مبعث ترانه از سامی یوسف خواننده مسلمان قرار می دهم امیدوارم خوشتون بیاد..

برای مشاهده تصویر بزرگتر روی عکس کلیک کنید

ترانه عید از سامی یوسف خواننده مسلمان:

دریافت آهنگ عید - کیفیت 128kb  - حجم: 4.4 مگــابایت

دریافت آهنگ عید - کیفیت 24kb    - حجم: 820 کیلوبایت

متن شعر آهنگ عید