تنبور

تنبور، قدیمی‌ترین ساز مضرابی ایران‌

 

تنبور قدیمی‌ترین ساز مضرابی و مقید ایرانی است که با توجه به نقوش سنگی به جا مانده، حکایت از قدمتی چند هزار ساله دارد. نخستین مکتوب و مستند مربوط به آن، کتاب موسیقی الکبیر ابونصر فارابی است. فیلسوف، دانشمند و موسیقیدان عصر سامانیان با دقتی تحسین برانگیز تمام زیر و بم این ساز را کاویده و در بخش ساز شناسی کتابش، برایمان به یادگار نهاده است.

 تنبور جزو سازهای زهی محسوب می‌شود.

 قدمت این ساز به 1500سال قبل از میلاد مسیح می‌رسد و در واقع یک ساز عرفانی و محلی است، که اصالت آن به کشور ایران بر می‌گردد.

 از انواع مختلف تنبور می‌توان به تنبور بغدادی، تنبور ترکی، تنبور خراسانی، پاندورا، تن پولا، طنبوره، دیوان و جره اشاره کرد.

 درویش علی چنگی موسیقی شناس و شاعر قرن 16 میلادی در معرض تنبور گفته: سازی است قدیمی و در زمان حکمای یونان از دو کلمه <طن> به معنی دل و <بوره> به معنی خراشیدن تشکیل شده است. پس معنی این دو کلمه <خراشیدن دل> می‌شود. تنبور دارای جذابیتی روحانی است که بسیاری از این جهت از شنیدن صدای آن به خط معنوی می‌رسند.

 هنگام نواختن تنبور گویی وجود آدمی با ساز یکی می‌شود و هر دو به حرف می‌آیند. در واقع تلفیق سازی که میراث باستانی سده‌های پیش از خود را به دوش می‌کشد و آن که یاری می‌کند تا به سخن در آید.

 از اساتیدی که در نواختن تنبور به نام بوده و هستند می‌توان مرحوم سید قاسم افضلی، مرحوم سید خلیل عالی نژاد، بهرام خادمی، مجید یزدانی، سید امیرا... شاه ابراهیمی، علی اکبر مرادی و درویش امیر حیاتی خالق <علی گویم علی جویم> را نام برد.

 گفتنی است طی چند سال اخیر تنبور تا حدی از مهجور بودن بیرون آمده و بهای بیشتری به آن داده شده است. در واقع حق این ساز بیشتر از این است که باید توسط نوازندگان آن‌که وارث آن هم محسوب می‌شوند ادا شود. این ساز از آن دسته است که همواره طرفداران مخصوص به خود را دارد و کاسته نمی‌شود.

 تنبور دارای شکمی گلابی و دسته‌ای دراز است که بر روی آن 10 تا 15 پرده بسته می‌شود. رویه جلویی شکم چوبی است. دسته این ساز مانند سه تار، بر سر ساز متصل است و سر در حقیقت، ادامه دسته است که بر روی سطوح جلویی و جانبی آن، هر یک دو گوشی کارگذارده شده که سیم‌ها به دور آن پیچیده می‌شوند. سیم‌های تنبور 3 عدد است و معمولا به فاصله‌های مختلف کوک می‌شده است. این ساز معمولا بدون مضراب و با انگشت نواخته می‌شود.

 سید خلیل عالی‌نژاد می‌گوید: تنبور به هر کجا که رفته اصل آن از ایران است. این مولف می‌افزاید: تنبور در اعصار و قرون متمادی در صحنه هنر موسیقی سرزمین ما حضور چشمگیری داشت ولی متاسفانه آنچنان اسناد و مدارک در دست نیست که بتوان پرده از چگونگی الحان و مقامات موسیقیایی آن زمان‌ها برداشت.

 اما طریقه نواختن این ساز چگونه است؟

 تنبور با حالت‌های راست، چپ، دراب و شور Showr نواخته می‌شود. در منطقه کردنشین کرمانشاه تنبور را با چهار انگشت می‌نوازند و از انگشت شست استفاده نمی‌شود. اما در خراسان از این انگشت هم در نواختن ساز استفاده می‌کنند.

 از مشهورترین گروه‌هایی که در نواختن تنبور مهارت دارند می‌توان به دسته اهل حق اشاره کرد، آنان تنبور را به عنوان یک میراث در گروه موسیقی خود می‌دانند.

 اهل حق همنوازی تنبور را با سازی غیر از خانواده آن  و نیز چند ساز استثناء مانند (دف و نی) مجاز نمی‌دانند. (البته این نظر این گروه است و شاید سایر گروه‌ها با این اعتقاد هم‌نظر  نباشند)

 امروزه تمام هنرمندان موسیقی سنتی  کشور ما معتقدند: در تلویزیون که یک رسانه‌‌ ملی است از ما حمایت نمی‌شود و پشتیبانی‌های لازم به عمل نمی‌آید.

 به طور مثال درویش امیر حیاتی در سال 1339 به دعوت رادیو، با تنبور و آواز <علی گویم علی جویم> شوری به پا کرد. پس از آن سیزده رجب و عید غدیر با آواز و تنبور درویش امیر گره خورده و رنگ و بوی دیگر یافت و اینک او متحیر از احوال زمانه که چه شده است؟

 تنبور که همان تنبور است و آواز هم همان آواز. چرا نمی‌شود نواخت؟ چرا نمی‌شود خواند <علی گویم علی جویم> و چرا نباید این گفت‌وگوی عاشقانه را دید و شنید؟

 موسیقیدانان ایران با تمام گرایش‌های مختلف از نوع سنتی، نواحی و کلاسیک گرفته تا گونه‌های پاپ و مدرن اگر چه به لحاظ سبک هنری تفاوت‌های قابل ملاحظه‌ای دارند اما در یک موضوع اتفاق نظر کامل داشته و به عبارتی غم مشترک دارند.

 همه آنها منتظرند روزی از دریچه تلویزیون با مخاطبان خود که کم‌ هم نیستند حرف بزنند، بخوانند و بنوازند و مخاطبان نیز به گوش بشنوند و به چشم ببینند

تخت فولاد...

تخت فولاد اصفهان :

در دفاع از نقش جهان

سلام

یه نفر که اتفاقا خود را اصفهانی اصیل هم معرفی کرده لطف کردند و با قلم شیوای خودشون (!) برای پست قبلی من کامنت گذاشتن که خوب از آوردن اون در این جا میگذرم !

اما میخوام ببینم مگه قرار نیست در برنامه بیست ساله تعداد توریست هایی که به ایران میان سالانه  به 20 میلیون نفر برسند؟ چطوری؟ با ساخت جهان نما ها و حذف آثار ثبت شده؟ آثاری که با هزار بدبختی و با هزار فلاکت (البته برای کشور ما اون هم به خاطر دلایل واضح) در لیست جهانی ثبت میشن !

میخوام ببینم توی دنیا ایران را با چه چیزش میشناسن؟ با صنعتش؟ با اقتصادش؟ یا با فرهنگ و تمدن و پیشینه ی تاریخیش؟ میخواید این یه چیز را هم ازمون بگیرن؟

ساختمانی که به قول شما 90 % اون ساخته شده شاید تخریبش برای اهالی اصفهان در حال حاضر ضرر داشته باشه اما مطمئنا" جلوگیری از تخریب اون ضرر بیشتری را برای مردم حال و آینده اون خواهد داشت !

مولود ناخواسته ای که 60 % سهام اون متعلق به شهرداریه ! که البته به نظر من چون مقصر خود شهرداری بوده باید خسارت های وارده به مردم را بپردازه !

من که بعید میدونم شما اصفهانی اون هم از نوع اصیل (!) باشید ! وگرنه به این راحتی حاضر نبودید فرهنگ و تمدن (البته نشانه ای ، اون هم نه کوچک از فرهنگ و تمدن) خودتون را فدای اشتباهات شهرداری و دیگر سازمان ها بکنید !

و نکته آخر اینکه به نظر من حتی اگر تهدیدات به حق یونسکو نبود نیز وجود چنین اثری در شهر اصفهان اون هم در بافت تاریخی سنتیش توجیه ناپذیره و به نظر من باید در اون موقع هم خراب میشد ! چون که هیچ تناسبی با باقتی که در اون قرار گرفته نداره !

والسلام

مصوبه یونسکو در مورد نقش جهان

مصوبه یونسکو برای میدان نقش جهان

کمیته میراث جهانی یونسکو در آخرین جلسه خود در شهر دوربان کشور آفریقی جنوبی با بررسی وضعیت پرونده میدان نقش جهان بری آخرین بار به یران مهلت داد تا اول فوریه 2006 (11 بهمن ماه سال 84) با ارائه نامه ی رسمی و جدول زمان بندی از اقدامات صورت گرفته بری کاهش ارتفاع برج جهان نما به یونسکو گزارش دهد.

کمیته میراث جهانی یونسکو در آخرین جلسه خود در شهر دوربان کشور آفریقای جنوبی با بررسی وضعیت پرونده میدان نقش جهان برای آخرین بار به ایران مهلت داد تا اول فوریه 2006 (11 بهمن ماه سال 84) با ارائه نامه ای رسمی و جدول زمان بندی از اقدامات صورت گرفته برای کاهش ارتفاع برج جهان نما به یونسکو گزارش دهد.

متن کامل مصوبه یونسکو به این شرح است:

تعیین مصوبه 29 COM7 354.Rev کمیته میراث جهانی در بیست و نهمین اجلاس کمیته میراث جهانی در دوربان آفریقای جنوبی.

کمیته میراث جهانی

1.پس از بررسی‌ WHC-05/29.COM/78.Rev

2.با یادآوری مصوبه 28COM/5B.63 بیست و هشتمین اجلاس کمیته میراث جهانی

(سوشو چین 2004)

3.با توجه به این که دادگستری اصفهان تصیمی درباره کاهش ارتفاع مجتمع تجاری جهان‌نما اتخاذ نکرده است.

4.به علاوه، با عنایت به اعلام عزم کشور ذی‌ربط (جمهوری اسلامی ایران) در جهت پذیرش، اجرای مصوبه‌های پیشین کمیته در این رابطه

5.با تاسف از این که احداث ساختمان تا پایان ماه ژوئن جاری همچنان ادامه داشته است.

6.گویا کشور عضو ‌ترغیب می کند تا عملیات در حال پیشرفت احداث مجتمع تجاری را متوقف کرده و به تلاش‌های خود برای اجرای مصوبه‌های کمیته و همچنین توصیه‌های کمیته ملی فنی در جهت کاهش ارتفاع ضلع شرقی ساختمان (میدان دروازه دولت) تا 12 متر و 24 متر برای ضلع غربی ساختمان، شامل برج، بر اساس قوانین و مقررات ملی و برای حصول اطمینان از حفاظت از اصالت و یکپارچه‌گی شهر تاریخی اصفهان در اطراف میدان امام اصفهان _ اثر ثبت شده جهانی _ ادامه دهد.

7.تصویب می‌کنیم در صورتی که کشور عضو تا تاریخ اول فوریه 2006 تایید، کتبی دال بر کاهش ارتفاع ساختمان بر اساس کفار بند 6 فوق به همراه جدول زمانی اجرای آن را به مرکز میراث جهانی ارسال نکند به دلیل اثرات زیان بار و جدی مجتمع به معماری و تمامیت شهرسازی (خطر وارده) و آسیب‌های تهدید کننده به بافت‌ شهری (خطر بالقوه) بر ارزش ممتاز جهانی به اثر ثبت شده جهانی به طور خودکار میدان امام اصفهان را در فهرست آثار جهانی در خطر قرار دهد.

8.کشور عضو را تشویق می‌کنیم تا به تلاش‌های خود برای نامزد کردن پهنه بیشتری از اثر ثبت شده جهانی، به طوری که محور تاریخی شهر شامل مساجد جامع، بازار، پل‌های تاریخی، زاینده رود و خیابان چهار باغ جنوبی را در برگرفته و موجب تقویت بیشتر او حفاظت از میراث شهری اصفهان شود، ادامه دهد.

9.از کشور عضو درخواست می‌کنیم تا تاریخ اول فوریه 2006 گزارش وضعیت حفاظتی اثر به انضمام موضوع کاهش ارتفاع مجتمع تجاری، را برای بررسی در اجلاس سی‌ام در سال 2006، تسلیم مرکز میراث جهانی کنید.

آشنایی با پل جوئی (پل چوبی)

پل جویی

چند صد قدم بالاتر از پل الله وردیخان پل جوئی نمایان می گردد. این پل در مجاورات مردم اصفهان (چوبی) گفته می شود. عرض پل 4 ذرع و طول آن بیش از 100 ذرع است.

وجه تسمیه آن به پل جوئی این است که چون در دو طرف پل عمارات سلطنتی واقع شده بود، در آن عصر این پل را برای ارتباط این دو قسمت ساخته یودند و آب را نیز بوسیله جوی سنگی که در روی پل کنده بودند به این عمارت می رساندند.

در وسط پل برج 6 گوشه ای وجود داشت که از هرگوشه آن سه چشمه جاری می شد. یکی از خارجیانی که پل را بازدید کرده و درباره آن می نویسد "...پل با چهارده طاق یک ریخت و معبری برای بردن آب به قصر هفت دست واقع در ساحل زاینده رود ساخته شده بود..."

عمارات زیبا و باشکوه سعادت آباد، هفت دست، آینه خانه، کلاه فرنگی، نمکدان در اطراف این پل بوده است که بوسیله مسعود میرزای ظل السلطان حاکم اصفهان در زمان ناصرالدین شاه قاجار خراب و با خاک یکسان گردید.

۲ تا خبر خوب !

باسلام

خب این بار فقط چندتا خبر میزنم  البته خبرهای خوب و خوشحال کننده !

اول اینکه :

گنبد سلطانیه در یونسکو به عنوان هفتمین اثر تاریخی ایران به ثبت رسید !

گنبد سلطانیه چهارمین اثر تاریخی است که در سال های پس از انقلاب، برای ثبت جهانی در فهرست میراث فرهنگی یونسکو نامزد می شود. بنای این گنبد که متعلق به دوران ایلخانی است؛ یکی از بلندترین بناهای آرامگاهی در دوران اسلامی است.

این بنا بعد از کلیسای جامع مریم مقدس در فلورانس ایتالیا و مسجد ایاصوفیه استانبول سومین بنای عظیم آجری در جهان به شمار می رود. این گنبد تجلی گاه هنر و معماری دوران ایلخانی است که در اواخر قرن هشتم به دستور سلطان محمد خدابنده ساخته شده است. این بنا به علت گرایشات شیعی سلطان محمد و با هدف انتقال مقبره حضرت علی (ع) به سلطانیه ساخته شده است.

و خبر بعدی هم اینکه:

یونسکو تا بهمن برای تعدیل جهان نما به ایران فرصت داد !

کمیته میراث جهانی یونسکو در جلسه خود در شهر دوربان کشور آفریقای جنوبی با بررسی وضعیت پرونده میدان نقش جهان برای آخرین بار به ایران مهلت داد که تا اول فوریه 2006 (11 بهمن ماه سال 84) با ارائه نامه ای رسمی و جدول زمان بندی از اقدامات صورت گرفته برای کاهش ارتفاع برج جهان نما به یونسکو گزارش دهد.

«سید محمد بهشتی » رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور گفت:« در صورتی که ایران تا تاریخ در نظر گرفته شده اقدامی را انجام نداده باشد و گزارشی را به مرکز میراث جهانی ارائه ندهد. میدان نقش جهان اصفهان(امام)به شکل اتوماتیک در فهرست میراث در خطر جای خواهد گرفت.»

فهرست میراث در خطر شامل آثار ثبت شده جهانی است که به لحاظ مدیریتی،جنگ،حوادث طبیعی،غارت و شرایط دیگر در خطر از بین رفتن قرار گرفته باشند.

بهشتی گفت:«کمیته میراث جهانی طبق مصوبه خود از ایران خواسته است تا برای حفاظت از یکپارچگی و اصالت شهر تاریخی و میدان نقش جهان اصفهان، ارتفاع برج جهان نما را طبق نظر کمیته فنی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور از سمت ضلع شرقی (جنب میدان دروازه دولت) تا 12متر و از سمت ضلع غربی (شامل برج) تا 24 متر کاهش دهد.»

میدان نقش جهان اصفهان که در سال 1357 و در اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در کشور مصر در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید، یکی از مهمترین محوطه های تاریخی و اسلامی ایران محسوب می شود. از چند سال پیش به دلیل ساخت برج جهان نما با بیش از 48 متر ارتفاع و 12 طبقه سازه که حریم منظر این میدان را شکسته است، یونسکو در مورد قرار گرفتن میدان در فهرست میراث در خطر جهانی به ایران هشدار داد.

بدون موضوع!

شورای شهر اصفهان،توافق تعدیل جهان‌نما را تکذیب کرد

در حالی که گزارش جلسه شنبه گذشته شورای شهر اصفهان بر تعدیل قطعی برج جهان نما تاکید داشت ، با این وجود در جلسه امروز 20 تیر این شورا ، حاضران توافق بر تعدیل ارتفاع این ساختمان را غیر واقعی خواندند و جلسه شان بدون دستیابی به نتیجه‌ای خاص پایان یافت. حاضران همچنین صدور مصوبه تعدیل برج جهان نما از سوی شورای شهر اصفهان را تکذیب کردند. این شورا به این علت که یونسکو هنوز پاسخ صریحی در باره میزان تعدیل برج اعلام نکرده، از هرگونه تصمیم قطعی در این باره فعلا خودداری کردند.

عرض تشکر !

با سلام

نوشته اخیر را تنها اختصاص میدم به تشکر از دوستان خوبی که با پیام های پر مهر خود باعث سرافرازی و خرسندی بنده شدند.

ممنون از لطف همه دوستان

یه خبر خوب !

موافقت قطعی با تعدیل جهان‌نما

شورای شهر اصفهان پس از یک ساعت و نیم تبادل نظر و گفت و گو در جلسه غیرعلنی امروز خود ، سرانجام تصمیم به تعدیل برج جهان‌نما گرفت.

عباس حاج رسولی‌ها، رییس شورای شهر اصفهان با اشاره به این که اعضای شورای شهر اصفهان همگی بر تعدیل برج جهان‌نما متفق‌القول بوده‌اند، گفت: «اعضاء شورای شهر اصفهان اگرچه درمورد تعدیل این برج توافق نظر دارند اما هنوز به جمع‌بندی کاملی نرسیده اند زیرا تعیین نحوه و یا میزان تعدیل بنا، مستلزم بررسی‌های کارشناسی دقیق است و پس از اعلام نتیجه کارشناسان، تصمیم گیری نهایی انجام می شود.»

به گفته رئیس شورای شهر اصفهان، جزییات بیشتر این موضوع، به جلسه بعدی شورا که روز دوشنبه 20/4/84 با حضور شهردار اصفهان تشکیل می شود، موکول شده است.

در همین حال محمود محمدی، یکی دیگر از اعضای شورای شهر اصفهان نیز درباره علت عدم نتیجه‌گیری قاطع شورای شهر اصفهان در جلسه امروز در باره تعدیل جهان‌نما گفت:«علت اصلی این مساله اختلاف نظر شدید اعضا در این مورد بود، اما فضای عمومی جلسه، نسبت به تعدیل برج جهان نما اتفاق نظر داشته است .»

این در حالی است که محمدی در اعترض به عدم اولویت تعدیل برج جهان‌نما در دستور کار امروز شورای شهر اصفهان، این جلسه را ترک کرد و پس از دقایقی با وساطت سایر اعضای شورا به جلسه بازگشت.

محمدی در مورد این اقدام اعتراض آمیز خود به خبرنگار «میراث خبر»، گفت: «به نظر من مساله جهان‌نما مهم‌ترین مساله روز شهر و حتی کشور است و به همین علت شورای شهر ملزم بود دستور کار عادی جلسه امروز را لغو و به طور ویژه به این موضوع بپردازد. به دلیل مخالفت شورا با این پیشنهاد، بررسی موضوع به زمان بعد از تنفس موکول شد.»

مقبره حاج محمد جعفر آباده ای

باسلام

مقبره "حاج محمد جعفر آباده ای" در تخت فولاد اصفهان باقیمانده از دوره قاجار!